Als je het niet eens bent met een beslissing van de gemeente, de Belastingdienst, het UWV, de SVB, dan wel een ander bestuursorgaan moet je tijdig in actie komen (bezwaar of beroep instellen). Uitgangspunt is dat een niet tijdig tegen een besluit of uitspraak ingediend bezwaar of beroep niet-ontvankelijk wordt verklaard. Dit houdt in dat inhoudelijk niet naar jouw zaak wordt gekeken. Normaliter bedraagt een bezwaar- of beroepstermijn zes weken. Dus moet je als je het niet eens bent met een beslissing snel handelen. Use it, or lose it! Toch is een termijnoverschrijding soms verschoonbaar (niet fataal).
De wet geeft aan dat niet ontvankelijkheid achterwege blijft en een termijnoverschrijding verschoonbaar wordt beschouwd ‘…indien redelijkerwijs niet kan worden geoordeeld dat de indiener in verzuim is geweest.’ Dit is niet heel erg concreet geformuleerd. Daarvoor moeten we dus kijken naar hoe de rechter hier doorgaans mee om gaat. Hierna noemen we enkele belangrijke uitspraken waar sprekende voorbeelden uit kunnen worden afgeleid.
In een uitspraak van de Centrale Raad van beroep uit 2011 (ECLI:NL:CRVB:2011:BT7484) vond de Raad het feit dat het bestuursorgaan niet aannemelijk had gemaakt dat het besluit daadwerkelijk aan de belanghebbende was verzonden reden om een termijnoverschrijding door belanghebbende als verschoonbaar aan te merken. Hier was relevant dat het bestuursorgaan geen registratie van de werkwijze bij de postverzending (uitprinten van het besluit, leggen in postvakje, daaruit nemen, in een envelop aanbieden ter post) kon tonen.
Een ander sprekend voorbeeld waarbij sprake kan zijn van een verschoonbare termijnoverschrijding is die waarbij een beslissing geen rechtsmiddelenverwijzing bevat. Dit hebben in het verleden zowel de Raad van State (ECLI:NL:RVS:2011:BT2131), de Hoge Raad (ECLI:NL:HR:2010:BL7954), de Centrale Raad van Beroep (ECLI:NL:CRVB:2011:BR0151) en het College van Beroep voor het bedrijfsleven (ECLI:NL:CBB:2004:AO2300) beslist. Als het bestuursorgaan nalatig is geweest om in het besluit een rechtsmiddelclausule of rechtsmiddelenverwijzing (een vermelding dat en hoe bezwaar of beroep kan worden ingesteld) op te nemen kan de termijnoverschrijding in beginsel verschoonbaar worden geacht. Hiervan kan worden afgeweken als de belanghebbende tijdig wist dat en hoe een rechtsmiddel kon worden aangewend: bijvoorbeeld als de belanghebbende bijstand had van professionele bijstand zoals die van een advocaat.
Het is hiermee duidelijk dat een niet-ontvankelijk verklaring vanwege een termijnoverschrijding in gevallen succesvol kan worden bestreden. Dit komt echter niet vaak voor. Zelfs wanneer belanghebbende bijvoorbeeld door ziekte niet in staat was om tijdig in bezwaar of beroep te gaan. Ook dan zal de rechter in de meeste gevallen oordelen dat dit geen reden is tot verschoonbaarheid van de termijnoverschrijding (zie bijvoorbeeld een uitspraak van de Centrale Raad van Beroep in ECLI:NL:CRVB:2009:BJ8610).
Reden te meer om zo spoedig mogelijk na ontvangst van een beslissing professionele bijstand te zoeken.