Uit wetgeving volgt dat eenieder die is uitgenodigd tot het doen van aangifte, gehouden is de daarbij gevraagde gegevens duidelijk, stellig en zonder voorbehoud op bij ministeriële regeling te bepalen wijze in te vullen. Deze verplichting brengt mee dat degene die is uitgenodigd tot het doen van aangifte, alle in het aangiftebiljet gestelde vragen naar gegevens die van belang kunnen zijn voor de belastingheffing duidelijk, stellig en zonder voorbehoud moet beantwoorden.
Recent heeft de Hoge Raad uitspraak gedaan in een geschil waar deze verplichting wordt toegepast in een zaak waar een vakje op een aangiftebiljet (dat ziet op de betrokkenheid bij een trust) niet was aangekruist en dus de trustvraag niet was beantwoord.
Belastingplichtige betrof een bestuurder en aandeelhouder van twee bv’s en een buitenlandse vennootschap, waarvan de aandelen (indirect) worden gehouden door een naar Panamees recht opgerichte stichting. Belastingplichtige was voor 97% gerechtigd tot de inkomsten hieruit en is lid van de ‘Board of Advisors’. Belastingplichtige maakt in zijn IB-aangifte over 2008 geen melding van zijn betrokkenheid bij de trust. Hij kruiste met andere woorden het betreffend vakje over de eventuele betrokkenheid bij een trust niet aan.
Uiteindelijk ontstond er een geschil tussen de belastinginspecteur en de belastingplichtige. Een belangrijk onderdeel van dat geschil betrof de vraag of belastingplichtige de vereiste aangifte had gedaan.
De belastinginspecteur was van mening dat door het niet invullen van de trustvraag de vereiste aangifte niet was gedaan. De Rechtbank en het Hof gaan daarin mee en oordelen dat dit tot de omkering en verzwaring van de bewijslast moest leiden.
Belastingplichtige is het daar niet mee eens en gaat in cassatie. Daar stelt hij onder meer dat hij in 2008 geen trustinkomen heeft genoten en dat het niet invullen van de trustvraag daarom niet relevant is.
De belastingplichtige kon nog enigszins hoop putten uit de conclusie van de A-G die nog betwijfelde of de belastinginspecteur in een aangifte over een bepaald jaar om gegevens mag vragen die niet rechtstreeks van belang zijn voor de belastingheffing in dat jaar.
De Hoge Raad oordeelt echter dat door de trustvraag niet te beantwoorden de vereiste aangifte niet was gedaan. Het niet aankruisen van het vakje (de trustvraag) is al van voldoende gewicht om de sanctie van omkering en verzwaring van de bewijslast te rechtvaardigen. Het niet-beantwoorden van de trustvraag leidt immers tot de kans dat te weinig belasting wordt geheven. De belastinginspecteur kan (mogelijk) niet op het spoor komen van het bestaan van een in die vraag bedoelde entiteit (trust of doelvermogen). Maar ook niet van eventueel aan die entiteit overgedragen vermogen en van de eventuele inkomsten die daarmee verband kunnen houden.
NIET AANKRUISEN VAKJE? OMKERING EN VERZWARING BEWIJSLAST!
Het niet doen van de vereiste aangifte kan tot omkering en verzwaring van de bewijslast leiden. Een dergelijke omkering is voor de belastingplichtige geen fijn vooruitzicht. Voor de stelling dat het niet aankruisen van het trustvakje niet impliceert dat niet de vereiste aangifte is gedaan, valt zeker wat te zeggen. Alle relevante inkomsten en kosten kunnen immers in de aangifte zijn opgenomen waarbij zonder een kruisje de verschuldigde belasting in dat jaar kan worden bepaald. En toch oordeelt de Hoge Raad (kennelijk) dat het niet aankruisen van een vakje voldoende kan zijn voor het aannemen dat niet de vereiste aangifte is gedaan. De mogelijkheden van een belastinginspecteur om te stellen dat niet de vereiste aangifte is gedaan en de omkering en verzwaring van de bewijslast geldt, lijken te zijn uitgebreid. Zou dit betekenen dat door meer (vergelijkbare) vraagvakjes in een aangiftebiljet op te nemen de kans op het niet doen van de vereiste aangifte wordt vergroot?
Hoge Raad, 27 mei 2022, 20/01587, ECLI:NL:HR:2022:767
Reeds gepubliceerd in het Fiscaal Adviesmagazine, 9 juni 2022