Van politieke verantwoording en consequenties naar strafrechtelijke vervolging naar concrete oplossingen.
In mijn vorige blog ben ik kort in gegaan op de kinderopvangtoeslagaffaire in het algemeen en heb ik een kleine koppeling gemaakt met discriminatie. Ik gaf daarbij aan dat in eerste instantie de aandacht voornamelijk ging naar de veronderstelling dat de kinderopvangtoeslagaffaire een gevolg was van een ‘ontspoorde’ fraudejacht en de ‘alles of niets’-benadering van de Belastingdienst/ Toeslagen. Ik merkte daarbij op dat het inmiddels erop lijkt dat meer aandacht lijkt te zijn voor een ernstiger aspect van de kinderopvangtoeslagaffaire: discriminatie.
In deze blog probeer ik wat mogelijkheden aan te reiken die slachtoffers hebben om een oplossing te krijgen voor het onrecht dat hen is aangedaan.
Wat zou je op korte termijn moeten doen?
Als je meent dat je slachtoffer bent van de kinderopvangtoeslagaffaire is het wel handig te weten wat je kunt doen. Hoewel niet alle stappen in dit verband uitgekristalliseerd zijn kunnen verschillende stappen worden ondernomen.
Deze variëren van het verzoeken om compensatie tot aan het als slachtoffer voegen in een mogelijke strafprocedure die op handen lijkt te zijn.
Mogelijke stappen op de korte termijn
Op de korte termijn lijkt het meest verstandige om de volgende stappen te ondernemen.
1. Melden bij de Toeslagen
Het is allereerst van belang dat jij je als slachtoffer aanmeldt bij de Belastingdienst/ Toeslagen en dat je in aanmerking wilt komen voor compensatie.
Let op! Je komt volgens de Toeslagen in aanmerking voor compensatie als je aan de volgende criteria voldoet:
-
-
- Je hebt je bij de Toeslagen aangemeld; én,
- Tussen 2005 en 2019 is jouw kinderopvangtoeslag onterecht stopgezet en/of je moest onterecht kinderopvangtoeslag terugbetalen; én,
- Je moest ten minste €1.500 aan kinderopvangtoeslag terugbetalen, óf jouw recht op kinderopvangtoeslag werd met ten minste €1.500 verlaagd, óf je kreeg geen persoonlijke betalingsregeling voor een terugvordering van ten minste €1.500.
-
Aanmelding kan via de volgende link: https://services.belastingdienst.nl/toeslagen-herstel/ Deze aanmelding kun je overigens eenvoudig zelf doen. Daar heb je (nog) geen adviseur of advocaat voor nodig. Uiteraard kan een adviseur of advocaat je daar wel bij adviseren. Schroom niet om deze te benaderen zodat je weet waar je aan toe bent en tijdig wordt geadviseerd.
Let op! Er zijn gedupeerden die zonder zich aangemeld te hebben (pro-)actief door de Toeslagen benaderd zijn. Of je nu wel of niet zonder aanmelding bent benaderd, blijft het van belang actief in de gaten te houden of je zelf actie moet ondernemen.
2. Korte check en integrale beoordeling door de Toeslagen
Na de aanmelding vindt er allereerst een lichte toets of zo je wil korte check plaats. Bij een dergelijke korte check wordt bijvoorbeeld gecheckt of je überhaupt ooit kinderopvangtoeslag hebt ontvangen en of die ten onrechte is stopgezet. Normaliter krijg je dit binnen een week na je aanmelding (telefonisch) te horen. Tegelijkertijd of een korte tijd daarna ontvang je ook een brief (een beschikking). In die beschikking staat vermeld of je op basis van die korte check recht hebt op de compensatie van €30.000,-. Indien je recht hebt op deze compensatie wordt deze daarna uitbetaald.
Indien je vindt dat deze compensatie van €30.000,- te laag is of geen recht doet aan jouw situatie dan kun je een integrale beoordeling vragen. Indien je volgens de Toeslagen op basis van een korte check geen recht hebt op deze compensatie van €30.000,- dan kun je ook om een integrale beoordeling verzoeken. Een integrale beoordeling kost een stuk meer tijd. Een advocaat kan in al deze gevallen adviseren over jouw rechten en mogelijkheden.
Let op! Indien het langer dan een week stil blijft dan is het handig om na te bellen (het serviceteam te bellen) of een nieuwe aanmelding te doen.
Let op! Op de website van de Toeslagen staat de datum van 15 februari 2021 vermeld. Het idee is dat bij een aanmelding vóór 15 februari 2021 betaling in principe vóór 1 mei 2021 plaatsvindt en anders kan het tot wel 6 maanden duren. Dit betekent echter niet dat aanmeldingen die op of na 15 februari 2021 plaatsvinden niet behandeld zullen worden. Aanmelden kan immers nog tot 1 januari 2024. Het kan echter wel zo zijn dat bij aanmelding vanaf 15 februari 2021 de afhandeling wat langer zal duren.
Let op! Informatie op de website van de Toeslagen lijkt niet helemaal eenduidig indien geopteerd wordt voor een integrale beoordeling en dit tot een lager uit te betalen bedrag leidt. De vraag is dan nog steeds in alle gevallen waar recht bestaat op compensatie ook nog steeds de ‘vaste’ compensatie van €30.000,- geldt.
Let op! Er is nog niet bekend hoe de compensatie voor kinderen van gedupeerde ouders geregeld wordt. Over de compensatie voor kinderen wordt nog intensief gesproken.
3. Bezwaar tegen de definitieve beschikking compensatie Toeslagen
Indien je het niet eens bent met de definitieve beschikking van de Toeslagen, dat is de beschikking die het resultaat vormt van de integrale beoordeling, dan kun je in bezwaar gaan bij de Toeslagen. De Toeslagen legt je bezwaar dan voor aan een bezwaarschriftenadviescommissie (BAC). Deze commissie (de BAC) beoordeelt dan of je bezwaar terecht is en geeft advies over hoe de Toeslagen naar aanleiding van het door jou ingestelde bezwaar zou moeten beslissen. De BAC zal onder meer een advies kunnen geven over de compensatie vanwege de institutioneel vooringenomen handelwijze van de Toeslagen in het kader van CAF11 en vergelijkbare zaken.
Let op! Het is aan te bevelen een adviseur of advocaat in te schakelen die jou in deze fase kan adviseren en bijstaan. Een adviseur of advocaat kan jou onder andere advies en bijstand bieden bij het opstellen van het bezwaarschrift en bij het mondeling toelichten van je bezwaar tijdens een hoorgesprek met de BAC.
Let op! Als je het vervolgens niet eens bent met de beslissing die volgt op je bezwaar kun je beroep instellen bij de rechtbank.
4. Aanvulling bij de Commissie Werkelijke Schade?
Pas nadat de integrale beoordeling heeft plaatsgevonden kun je, indien je meent dat de definitieve compensatie van de Toeslagen ook na de integrale beoordeling door de Toeslagen geen recht doet aan jouw situatie, een verzoek indienen bij de Commissie Werkelijke Schade.
Voorbeeld: Het kan zijn dat de definitieve compensatie (na integrale beoordeling door de toeslagen) niet al de door jou geleden schade dekt. Zo kan het zijn dat de kosten voor hulp en bijstand aan jouw gezin, kosten voor psychische hulp, vermogensschade, inkomensschade, immateriële schade (de pijn die jij en je gezin hebben geleden), juridische kosten et cetera in onvoldoende mate door de definitieve compensatie van de Toeslagen worden gedekt.
Het verzoek om aanvullende schadevergoeding aan de Commissie Werkelijke Schade moet in beginsel via een speciaal verzoekformulier (per e-mail of per post) gedaan worden: https://services.belastingdienst.nl/toeslagen-herstel/commissie_werkelijke_schade/
De Commissie Werkelijke Schade opereert onafhankelijk van de Belastingdienst. Indien het uit je omschrijving van de feiten en onderbouwing daarvan aannemelijk is dat je werkelijke schade hoger is dan de definitief vastgestelde compensatie door de Toeslagen zal de Commissie Werkelijke Schade de aanvullende schadevergoeding vaststellen en aan de Toeslagen adviseren dat aanvullend uit te betalen. Het is verstandig om in dit traject een rechtsbijstandsverlener of advocaat in de arm te nemen.
Let op! Je hoeft je schade niet tot in detail, met documenten en bonnen, te onderbouwen. Wel moet je schade voldoende aannemelijk zijn.
Let op! Het is mogelijk om in het verzoekformulier aan te geven dat je een hoorgesprek wenst waarbij je de gelegenheid krijgt om je verzoek mondeling nader toe te lichten. Ook hier kun je een rechtsbijstandsverlener, bijvoorbeeld een advocaat, meebrengen. Dit is echter niet verplicht.
Let op! Indien je vindt dat de door de Toeslagen toegekende aanvullende schadevergoeding na het advies van de Commissie Werkelijke Schade niet juist is kun je in bezwaar gaan. Na dat bezwaar zal de Toeslagen de bezwaarschriftenadviescommissie (BAC), zie hiervoor, om advies vragen. Na een eventuele hoorzitting zal de BAC met een advies komen over hoe de Toeslagen op het bezwaar moet beslissen. Indien de beslissing op jouw bezwaar met betrekking tot de aanvullende schadevergoeding niet juist is, kun je beroep instellen bij de rechtbank.
Dossier opvragen
Met name om te kunnen beoordelen wat de omvang van de compensatie is waar je recht op hebt is het handig om over jouw dossier te beschikken. Mogelijk dat hieruit ook afgeleid kan worden of in jouw geval sprake is geweest van discriminatie. Het is dan zaak dat je, of jouw adviseur of advocaat, jouw dossier met een (schriftelijk) verzoek opvraagt bij de Toeslagen.
Let op! Je kunt je dossier onder andere op eenvoudige wijze opvragen via U kunt uw dossier opvragen bij het Serviceteam van de Toeslagen, jouw persoonlijk zaakbehandelaar of met een brief aan de Toeslagen.
Let op! Het opvragen van het complete dossier kan met de nodige tijd gemoeid gaan. Het kan dan wellicht handig zijn om jouw informatieverzoek eerst te beperken tot de meest relevante documenten en nog niet het volledige dossier op te vragen. Jouw adviseur of advocaat kan jou hierbij ondersteunen.
Vergoeding voor rechtsbijstand
Hoewel de vergoeding voor gemaakte kosten voor juridische bijstand nog niet helemaal uitgewerkt is kan globaal het volgende gemeld worden over die kosten.
Voor het verzoek om compensatie van de Toeslagen, en meer in het bijzonder de omschrijving, toelichting en de stappen die tijdens dat traject genomen moeten worden, kan het handig zijn om bijstand door een advocaat te vragen. Gedurende dat traject heb je als gedupeerde van de kinderopvangtoeslagaffaire recht op een toevoeging (door de overheid gefinancierde rechtsbijstand). Ook bij een eventueel bezwaar of vervolgstappen bij de rechter heb je mogelijk recht op een toevoeging. Neem contact op met een advocaat om dit te bespreken.
Indien je, nadat bij een integrale beoordeling definitief is vastgesteld dat je inderdaad in aanmerking komt voor compensatie maar je, meent dat je recht hebt op aanvullende schadevergoeding dan kun je, zoals hiervoor beschreven, eventueel naar de Commissie Werkelijke Schade stappen. Ook de juridische kosten voor het traject bij de Commissie Werkelijke Schade worden in beginsel vergoed. Raadpleeg een advocaat om dit te bespreken.
Let op! Hou altijd alle gemaakte kosten, dus ook eventuele juridische kosten (voorzover deze niet reeds kosteloos zijn of vergoed worden), bij!
Nog steeds terugbetaalverzoeken?
De hiervoor genoemde stappen zou je in ieder geval moeten nemen. Het kan echter zijn dat je nog (steeds) geconfronteerd wordt met verzoeken om ontvangen kinderopvangtoeslag terug te betalen. In dat geval is het volgende van belang.
Betalingsregeling
Het kan zijn dat je inmiddels een brief hebt ontvangen van de Toeslagen dat de terugvordering vooralsnog wordt opgeschort. Als dat het geval is lijkt er nog geen dringende aanleiding te bestaan om opnieuw een betalingsregeling te verzoeken. Mocht je nog geen brief van de Toeslagen hebben ontvangen waarbij de terugvordering wordt opgeschort dan kan het handig zijn om alsnog actie te ondernemen. Indien je nog steeds met kinderopvangtoeslagschulden zit kun je namelijk (opnieuw) om een betalingsregeling verzoeken. Het kan ook zijn dat jouw betalingsregeling in het verleden is afgewezen en de terugvordering niet is stopgezet. Je kunt dan opnieuw een verzoek om een betalingsregeling (laten) indienen.
Welke stappen zou je nu of op de langere termijn nog meer kunnen nemen?
Naast de voormelde stappen kan, vooral op de langere termijn, gedacht worden aan de volgende te nemen stappen.
Bestuursrechtelijk
Je kunt, als compensatie niet aan de orde is of onvoldoende blijkt te zijn, en je in het verleden zonder succes geprocedeerd hebt tot en met de Afdeling rechtspraak van de Raad van State bij diezelfde Afdeling wellicht een succesvol verzoek indienen om een herziening van een eerdere onherroepelijke uitspraak. Ook hier is gefinancierde rechtsbijstand in beginsel mogelijk. Of dit in jouw geval soelaas kan bieden zou je met je advocaat moeten bespreken.
Civielrechtelijk
Je kunt, als compensatie niet aan de orde is of onvoldoende blijkt te zijn, mogelijk ook via de civiele rechter schadevergoeding vorderen. Een dergelijk civielrechtelijk traject zal echter aanzienlijk kostbaarder zijn (zo zijn de griffierechten hoger). Het is bovendien onze ervaring dat het voor een civiele rechter vaak wat lastiger is om te beoordelen of je inderdaad slachtoffer bent geweest van foutieve handelingen en gedragingen door de Belastingdienst en/ of Toeslagen. Dat maakt dat het wellicht minder kansrijk is om bij de civiele rechter schadevergoeding te verkrijgen. Vooral de kosten en maar ook de lange duur en complexiteit van een procedure bij de civiele rechter maakt dat het civielrechtelijk traject minder interessant is. Het is dan ook zaak om met een gespecialiseerde advocaat uw mogelijkheden te bespreken.
Strafrechtelijk
Daarnaast kun je natuurlijk ook samen met een advocaat, die gespecialiseerd is in de bijstand van slachtoffers in strafzaken, bespreken of jij je als slachtoffer in een lopende of nog in te stellen strafrechtelijke vervolging te voegen. Uit berichten in de media blijkt dat er verschillende strafrecht advocaten namens gedupeerden in dit verband strafrechtelijke aangifte hebben gedaan of een strafrechtelijke klacht bij het Hof hebben ingediend. Raadpleeg een advocaat met kennis van slachtofferzaken in het strafrecht om uw mogelijkheden op dit vlak te bespreken.
Overig?
Er zijn in jouw concrete geval wellicht nog meer mogelijkheden te bedenken. Mogelijk dat je daarbij ook op een gefinancierde rechtsbijstand terug kunt vallen. Uiteraard is het ook goed om je verzekeringspapieren te beoordelen op een mogelijke dekking voor rechtsbijstand.
Tijd voor actie!
Het zal vast en zeker een zware tijd voor je zijn geweest of mogelijk zit je er nog middenin. Ook zal je nog niet direct vertrouwen hebben in een snelle oplossing. Dat is volkomen begrijpelijk omdat er na een grote hoeveelheid maanden nog steeds geen concrete compensatie of oplossing in beeld is. En toch. Dat je slachtoffer bent geworden van de kinderopvangtoeslagaffaire mag geen reden zijn om achterover te leunen. Het is tijd voor actie!
Overigens zijn de ontwikkelingen met betrekking tot de compensatieregeling nog volop gaande. Het is derhalve van belang om de ontwikkelingen in de gaten te blijven houden nu de regels met betrekking tot het verkrijgen van compensatie en de te nemen stappen de komende tijd nog kunnen wijzigen.
Heb je advies en bijstand nodig? Neem dan contact met ons op. Als advocaten die zeer ervaren zijn met onderhandelingen met en zo nodig geschillen tegen de Belastingdienst en de Toeslagen kunnen we goed bepalen waar de mogelijkheden in jouw concrete situatie liggen.