Om de rechtsbescherming van belastingplichtigen bij (bepaalde) controlehandelingen van de inspecteur te vergroten heeft de wetgever in 2011 de informatiebeschikking geïntroduceerd. In het kort komt de systematiek van de informatiebeschikking op het volgende neer.
De inspecteur kan op grond van onder meer artikel 47 Awr belastingplichtigen en administratieplichtigen verzoeken om informatie te verstrekken die relevant zijn voor de bepaling van de belastingpositie. Indien de inspecteur constateert dat niet aan deze informatieverplichtingen wordt voldaan kan de inspecteur dit bij beschikking (i.e., de informatiebeschikking) vaststellen. Met deze voor bezwaar vatbare beschikking stelt de inspecteur vast dat niet aan de informatieverplichtingen is voldaan en wat de gevolgen daarvan zijn. Zo is de omkering en verzwaring van de bewijslast een belangrijk gevolg. Tegelijkertijd biedt de informatiebeschikking de belastingplichtige de mogelijkheid om de rechtmatigheid van de informatieverzoeken (uiteindelijk) door een onafhankelijke rechter te laten toetsen. Het voordeel is dat de belastingplichtige in de tussentijd niet het risico van de omkering en verzwaring van de bewijslast hoeft te lopen.
Deze systematiek werpt in de praktijk de nodige vragen op waarvan enkele nog onbeantwoord zijn. In haar arrest van 24 april 2019, met nummer 18/00513 (ECLI:NL:GHARL:2019:3623), heeft het Hof Arnhem één van die vragen verhelderd. In dat arrest had de inspecteur aan een belanghebbende een informatiebeschikking (de eerste informatiebeschikking) opgelegd. Nadat belanghebbende bezwaar en vervolgens beroep had ingesteld, en de informatiebeschikking dus nog niet onherroepelijk vast stond, legde de inspecteur een naheffingsaanslag voor de omzetbelasting en navorderingsaanslagen voor de inkomstenbelasting op. Ook tegen deze aanslagen is belanghebbende opgekomen. Vervolgens heeft de inspecteur tijdens het hoger beroep, een nieuwe informatiebeschikking (de tweede informatiebeschikking) genomen die qua inhoud identiek is aan de eerste informatiebeschikking. Aan het Hof kwam de vraag aan de orde of de tweede informatiebeschikking überhaupt geldig was.
In een recent op fiscaaltotaal.nl gepubliceerde blog/ redactioneel ga ik hier op in.